O Μαρκουλάκης μιλά για τις καταγγελίες και εξηγεί γιατί έκλεισε το Facebook

Μιλώντας στο Κ της Καθημερινής ο ηθοποιός απάντησε, μεταξύ άλλων στα ακόλουθα ερωτήματα:

  Ποια είναι η γνώμη σας για το κύμα αποκαλύψεων;

Κατ’ αρχάς πιστεύω ότι είναι πολύ γενναία η στάση που έχουν κρατήσει οι γυναίκες αλλά και οι άνδρες που δεν φοβούνται να μιλήσουν. Αυτή είναι και η ουσία του κινήματος παγκοσμίως. Οσα συμβαίνουν είναι πολύ σημαντικά. Για εμένα το θετικό είναι πως αυτό που θα μείνει στο τέλος θα είναι μια καινούργια εποχή, ελπίζω όχι μόνο για τον χώρο του θεάτρου αλλά και συνολικά για τον τομέα της εργασίας. Μια εποχή όπου θα έχει εκλείψει ο φόβος. Μια εποχή όπου μια σειρά συμπεριφορών, οι οποίες μέχρι τώρα αποσιωπούνταν ή γίνονταν ανεκτές, θα πάψουν να υφίστανται και οι εργασιακές σχέσεις εξάρτησης δεν θα επηρεάζουν αρνητικά τις πραγματικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.

Οσο για το θέατρο, στο οποίο ανήκω εδώ και 30 χρόνια, θέλω να ξεκαθαρίσω πως η εικόνα του συνολικά δεν είναι έτσι. Στην πραγματικότητα, το ποσοστό όσων καταγγέλλονται είναι πολύ μικρότερο από εκείνους που δεν παραβατούν. Σας διαβεβαιώ ότι το θέατρο είναι γεμάτο από ανθρώπους με ταλέντο και ψυχικά χαρίσματα. Από την άλλη, όπως συμβαίνει παντού στην κοινωνία, υπάρχουν και άνθρωποι που έχουν εννοήσει τη θέση τους στην κοινότητα διαφορετικά από ό,τι θα έπρεπε, που συμπεριφέρονται κακοποιητικά. Θα ήταν όμως λάθος και κρίμα να μείνουμε σε ένα επίπεδο ονοματολαγνείας (τα επώνυμα πρόσωπα προσφέρονται για αυτό) και να μην σκάψουμε βαθύτερα σε όλους τους χώρους, εκεί που δεν υπάρχουν ηχηρά ονόματα και ενδεχομένως οι ιστορίες των ανθρώπων περνούν απαρατήρητες.
 
Εσείς είχατε υπόψη σας τέτοιες συμπεριφορές και αν ναι, γιατί δεν τις καταγγείλατε;

 Προσωπικά, αν κάτι τέτοιο συνέβαινε μπροστά μου, θα είχα το θάρρος να το καταγγείλω. Αυτά τα πράγματα, οι σεξουαλικές δηλαδή κακοποιήσεις, γίνονται κυρίως εν κρυπτώ, οπότε είναι δύσκολο να κατηγορήσεις ή να υπερασπιστείς κάποιον με απόλυτο τρόπο. Φίλη μου ηθοποιός μού μετέφερε κάποτε ιστορία άσχημης συμπεριφοράς από σκηνοθέτη (όχι σεξουαλικής φύσεως) και, όταν μπήκα στη μέση, το ίδιο το άτομο μου είπε να μην ανακατευτώ. Οπως και για τους καταγγέλλοντες υπήρχε δυσκολία να μιλήσουν για διάφορους λόγους, έτσι δεν είναι απλό και για τους τρίτους.

Η πραγματική ηθική δικαίωση των ανθρώπων που υπέφεραν και υποφέρουν είναι η αλλαγή που επέρχεται. Για εμένα προσωπικά μαθαίνω πως ακούγονται διάφορα ψέματα, όπως το ότι έκλεισα τα κοινωνικά μου δίκτυα όταν ξέσπασε αυτή η ιστορία, ενώ τα έχω κλείσει από τις 12 Ιανουαρίου. Επειδή αυτό το θέμα είναι σπουδαίο, είναι καλό να προσέχουμε από πού και πώς ενημερωνόμαστε είπε στην Καθημερινή.

Και δεύτερη συνέντευξη

Παράλληλα ο ηθοποιός μίλησε για τις καταγγελίες περιστατικών σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης στον χώρο του θεάτρου και σε συνέντευξή του στο Flix.gr και στην Πόλυ Λυκούργου.

Ο ηθοποιός στη συνέντευξη που παραχωρεί με αφορμή τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στην ταινία «Πολιορκία στην Οδό Λιπέρτη», αναφέρεται και στο γεγονός ότι αν και πολλοί περίμεναν τη δημόσια τοποθέτησή του, ο ίδιος έχει απενεργοποιήσει τη σελίδα του στο Facebook.

«Πρώτα από όλα: επικροτώ τη στάση των θυμάτων. Η στάση των θυμάτων χρειάστηκε μεγάλη γενναιότητα. Από εμάς τους υπόλοιπους όμως χρειάζεται ψυχραιμία. Όλο αυτό που συμβαίνει είναι σπουδαίο. Οδηγεί σε μια νέα εποχή, χωρίς φόβο, όπου οι κακοποιητικές συμπεριφορές δε θα γίνονται ανεκτές – μέσα από θεσμούς και κανόνες. Αυτή είναι η στιγμή για αλλαγές. Για αυτό και δεν αποδέχομαι το «γιατί τώρα;» Η ερώτηση προς τα θύματα «γιατί τώρα» δεν έχει νόημα, όπως δεν έχει νόημα και η ερώτηση «γιατί δε μιλούσατε» προς τους υπόλοιπους. Κάθε αλλαγή θέλει τη στιγμή της. Κι αφού δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να μιλήσουν τα θύματα, πώς θα μιλούσαν οι τρίτοι; Όμως, πιστεύω ότι η μόνη οδός είναι η θεσμική οδός (το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών που οργανώνεται εξαιρετικά, ο εισαγγελέας) κι όχι οι καταγγελίες στα κοινωνικά δίκτυα και τα κανάλια. Με όνομα και επώνυμο. Αυτή άλλωστε είναι και η ιδέα του «δε φοβάμαι πια». Η ηθική δικαίωση των θυμάτων, όταν συχνά ο θύτης δεν μπορεί να υποστεί καμία ποινή ή τιμωρία, είναι πώς θα συντελέσουν για αυτό που θα γίνει από δω και πέρα: να θεσπίσουμε νόμους, κανόνες, να φτιάξουμε το πλαίσιο που θα επιτρέψει στους νεότερους να μη ζήσουν ποτέ τέτοιες εμπειρίες», αναφέρει στην συνέντευξή του ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης.

Πιστεύεις ότι δίκαια βάλλεται ο χώρος του θεάτρου, του θεάματος; Γιατί υπάρχουν κι αόρατοι πληθυσμοί σε άλλες δουλειές, σε άλλες οικονομικές κάστες, που δεν μπορούν να βγουν και να μιλήσουν. Τουλάχιστον ακόμα. Kι είναι σε ακόμα πιο δυσμενή θέση. Η ελληνική κοινωνία είναι εύκολο να κοιτά απέναντι κι όχι δίπλα της;

Είναι λάθος να δώσουμε την αίσθηση ότι όλο το θέατρο είναι έτσι. Το θέατρο ΔΕΝ είναι έτσι. Η λίστα μ’ αυτούς που έχουν κακοποιήσει είναι πολύ, πολύ μικρότερη από τη λίστα αυτών που ΔΕΝ έχουν κακοποιήσει. Το θέατρο είναι γεμάτο κυρίως από υπέροχους ανθρώπους, άντρες και γυναίκες με ταλέντο, πνεύμα και ψυχή. Γι’ αυτό δεν πρέπει να χαθεί αυτή η ευκαιρία. Είναι κρίμα, μέσα στην ονοματολαγνεία να χαθεί η ευκαιρία να προχωρήσει το μαχαίρι σ’ όλους τους χώρους εργασίας, – το θέατρο, που προσφέρει θέαμα, είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Το κίνημα αυτό θα έχει πετύχει τους σκοπούς του, όταν δεν θα υπάρχει άνθρωπος σε κανέναν χώρο εργασίας στην Ελλάδα που να φοβάται να μιλήσει, επώνυμα και θεσμικά, για την όποια εις βάρος του κακοποιητική συμπεριφορά.

Πώς μπορεί έμπρακτα κάθε άνθρωπος από το πόστο του, κάθε άνθρωπος που έχει λόγο στη δουλειά του να φέρει αλλαγές και τομές, ώστε να σταματήσει συστημικά η αδικία, η εκμετάλλευση, η παρενόχληση; Εσύ, κι ως άνθρωπος, συνάδελφος, θιασάρχης, σκηνοθέτης – πώς θα κινηθείς από εδώ και εμπρός;

Εγώ καταρχάς θα συνεχίσω να κάνω αυτό που κάνω εδώ και χρόνια: στους χώρους εργασίας που βρίσκομαι -και ειδικά όταν έχω την ευθύνη- δεν νοείται κανενός είδους κακοποιητική συμπεριφορά. Από κανέναν σε κανέναν. Τελεία. Κι αν τυχόν συμβεί, δεν θα γίνει ανεκτή, όπως δε θα γινόταν και στο παρελθόν. Είναι σημαντικό που τώρα ήρθε η ώρα να θεσπιστούν κώδικες και κανόνες. Αλλά θα σου πω κάτι που το πιστεύω ακράδαντα: υπάρχει μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων του θεάτρου (περίπου από την ηλικία μου και κάτω) που δεν χρειάστηκαν και δεν χρειάζονται κώδικες και κανόνες. Απλώς δεν διανοούνται κακοποιητικές συμπεριφορές. ‘Ανθρωποι συμφιλιωμένοι με το άλλο φύλο -αλλά και με το δικό τους-, άνθρωποι που γνωρίζουν να συνυπάρχουν σε μια ομάδα, σε όποια θέση της ιεραρχίας κι αν βρίσκονται. Οι κοινωνίες προοδεύουν, προχωρούν, θεσπίζοντας νόμους και κανόνες. Συμπεριφορές και στάσεις που γίνονταν, για διάφορους λόγους, ανεκτές από τις γενιές των παππούδων μας, όπως η ενδοσυζυγική κακοποίηση, ή η κακοποιητική συμπεριφορά στους χώρους εργασίας, τώρα πια μπορούν να βγουν στο φως και να καταδικαστούν όπως τους αξίζει. Και η αξία αυτής της στιγμής βρίσκεται εκεί, στο μέλλον που θα έρθει όπου οι κώδικες και οι κανόνες θα χρειάζονται όλο και λιγότερο, καθώς οι άνθρωποι θα γνωρίζουν πως να συνυπάρχουν στους χώρους εργασίας.

Τα τελευταία 24ωρα έχει εμπλακεί το όνομά σου στη συζήτηση, λόγω της φιλίας σου με συγκεκριμένο καλλιτέχνη που κατηγορείται. Είσαι ένας άνθρωπος που πολύ συχνά τοποθετείσαι, παίρνεις θέση, απέναντι σε καίρια κοινωνικά και πολιτικά πράγματα. Καταλαβαίνεις λοιπόν ότι περιμένει ο κόσμος και εδώ την τοποθέτησή σου. Εσύ κλείνεις τη σελίδα σου στο Facebook…

Αλήθεια, έχει σημασία να ενημερωνόμαστε σωστά και να μην πιστεύουμε ό,τι ακούμε -ειδικά από τα social media. Τη σελίδα μου στο FB την έκλεισα στις 12 Ιανουαρίου, πριν καν βγει η Σοφία Μπεκατώρου να μιλήσει. Την έκλεισα για να κάνω καλύτερη διαχείριση του χρόνου μου – το έχω κάνει ξανά στο παρελθόν. Μου μεταφέρουν κι άλλα απίστευτα ψεύδη για μένα – δε με αγγίζουν, η πραγματική ζωή δεν είναι στα social media κι εγώ δεν έχω τίποτε να κρύψω και τίποτε να φοβηθώ.

Ως προς αυτό που με ρωτάς, έχω σχέσεις, επαγγελματικές ή φιλικές, με τους περισσότερους από τους ανθρώπους που έχουν ακουστεί. Κάνω θέατρο 30 χρόνια, όλοι μας γνωριζόμαστε. Αλλά ειδικά για πράξεις σαν κι αυτές που καταγγέλλονται, που εκ των πραγμάτων δε γίνονται δημοσίως, μπορώ να μιλήσω με σιγουριά μόνο για τις δικές μου πράξεις. Oύτε των συνεργατών, ούτε των φίλων μου. Οι δικές μου πράξεις είναι οι μόνες που γνωρίζω με βεβαιότητα. Δεν μπορώ λοιπόν να κατηγορήσω ή να υπερασπιστώ κανέναν. Μπορώ μόνο να πω ότι αν ο,τιδήποτε, απ’ οποιονδήποτε, συνέβαινε μπροστά μου, θα είχα το θάρρος να το αντιμετωπίσω. Και είναι ευνόητο πως καταδικάζω κάθε ενδεχόμενη παραβατική συμπεριφορά. Ο λόγος που εμπλέκεται το όνομά μου από κάποιους, σε μένα είναι παντακάθαρος, άσχετος απ’ το θέατρο, τις φιλίες και τις συνεργασίες μου.