Η εορταστική περίοδος πάντα συνδέεται με το shopping, μόνο που μερικοί κάνουν πραγματικά αλόγιστες σπατάλες.
Μάλιστα επικρατεί το στερεότυπο πως οι γυναίκες είναι αυτές που κάνουν τις περισσότερες σπατάλες. Και αυτό μοιάζει να έχει μια δόση αλήθειας καθώς, σύγχρονες μελέτες δείχνουν ότι ενώ οι άντρες και οι γυναίκες φαίνεται να γνωρίζουν περίπου τα ίδια για τα οικονομικά, τελικά έχουν διαφορετική σχέση με τα χρήματα.
Έτσι για παράδειγμα, οι άντρες νιώθουν πιο σίγουροι για να συζητήσουν για υποθήκες και χρηματιστηριακές συμβουλές ή δε νιώθουν ότι γίνονται «πιεστικοί» με το να διαπραγματεύονται μια αύξηση μισθού. Ο λόγος που οι γυναίκες αντιμετωπίζουν τα χρήματα ως “αντρική υπόθεση” ίσως να πηγάζει από τα πρώτα μηνύματα που δέχονταν στην παιδική τους ηλικία. Δεν κέρδισαν την ικανότητα να είναι πραγματικά ανεξάρτητες οικονομικά παρά μόνο τα τελευταία 20 χρόνια και γι’ αυτό λείπουν ανάλογα κοινωνικά πρότυπα.
Τί όμως είναι αυτό που ωθεί αρκετές γυναίκες και κάποιους άντρες σε αλόγιστες σπατάλες. Οι ψυχολόγοι εξηγούν πως συνήθως συμβαίνει κάτι από τα ακόλουθα:
Δεν τα θεωρούμε δική μας ευθύνη: «Πολλές γυναίκες μεγάλωσαν σε ανδροκρατούμενα σπίτια, όπου οι μητέρες τους ήταν αναγκασμένες να ζητήσουν λεφτά για να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες», σημειώνει ο ειδικός. Με τόσο έντονα καθορισμένους ρόλους, δεν είναι περίεργο που πολλές γυναίκες υποφέρουν από αυτό που οι ψυχοθεραπευτές ονομάζουν “Σύνδρομο της Σταχτοπούτας” – τη μόνιμη πεποίθηση ότι μια μέρα ο όμορφος πρίγκιπας θα τις σώσει από τις οικονομικές συμφορές της.
Ξοδεύουμε γιατί νιώθουμε ανεξάρτητοι: Υπάρχουν αναρίθμητοι άλλοι τρόποι με τους οποίους οι συμπεριφορά των γονιών μας πιθανόν να έχει επηρεάσει το πώς αντιμετωπίζουμε τα χρήματα. «Οι αυταρχικοί γονείς δίνουν χρήματα στα παιδιά υπό προϋποθέσεις, καθιστώντας τα υπόλογα και παραμερίζοντας τις αποφάσεις του παιδιού τους», λέει ο ειδικός. Σε περιπτώσεις σαν αυτές, ίσως να χρησιμοποιούμε τα χρήματα ως μέσο επανάστασης – ξοδεύουμε αλόγιστα για να αποδείξουμε την ανεξαρτησία μας. «Ομοίως, φράσεις τύπου “τα λεφτά δε φυτρώνουν οπουδήποτε” μπορεί να λέγονται στα παιδιά με άνεση, αλλά ενέχουν κάθε είδους άγχος, διδάσκοντας σε αυτά να συσχετίζουν τα χρήματα με τη στενότητα, την έλλειψη και το φόβο», προσθέτει.
Κάνουμε “botox” στη διάθεσή μας! Ενώ κάποιοι από μας μπορεί να βρίσκονται σε οικονομική άρνηση ή να έχουν κολλήσει σε μια νοοτροπία περί έλλειψης χρημάτων, μπορεί ταυτόχρονα να είμαστε εγκλωβισμένοι σε μία συναισθηματική σπατάλη. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από Αμερικανούς ψυχολόγους επιβεβαίωσε τη σύνδεση μεταξύ αρνητικών συναισθημάτων, εγωκεντρισμού και κατασπατάλησης. Είναι πιο πιθανό να σπαταλήσουμε χρήματα σε ακριβά «δωράκια» όταν νιώθουμε στενοχωρημένοι και θέλουμε να ενισχύσουμε τη διάθεσή μας. Όμως, η προσωρινή χαρά που παίρνουμε από τα ψώνια και την απόκτηση υλικών αγαθών (γνωστή ως «ηδονική προσαρμογή») δε διαρκεί. Καταλήγουμε στην ίδια συναισθηματική κατάσταση από την οποία ξεκινήσαμε – και ίσως λίγο πιο «φορτωμένοι», λόγω των ενοχών.