Τα σκυλιά μπορούν να... μυρίσουν τον Covid -19; Τι λένε οι ερευνητές

Είναι ήδη γνωστό πως η εντυπωσιακή όσφρηση που διαθέτουν οι σκύλοι, τους βοηθούν να εντοπίζουν ναρκωτικές ουσίες, εκρηκτικά, ακόμα και αγνοούμενος, ενώ συχνά γίνονται μελέτες για το πως τα σκυλιά μπορούν να ανιχνεύσουν αρρώστιες όπως ο καρκίνος.

Και τώρα οι επιστήμονες εξετάζουν το ενδεχόμενο οι σκύλοι να μπορούν να ανιχνεύσουν και το νέο κορωνοϊό.

Όμως, όπως αναφέρει το protothema.gr οι επιστήμονες πιστεύουν ότι χρειάζονται, πλέον, μεγάλες δοκιμές για να επιβεβαιώσουν με πόση ακρίβεια αυτό πράγματι συμβαίνει και κατά πόσο θα μπορούσε αυτή η οσφρητική ικανότητα να αξιοποιηθεί στην πράξη, αφού είναι φθηνότερη μέθοδος από τα τεστ.

Ήδη, σύμφωνα με το «Nature», σε διάφορα μέρη του κόσμου σκύλοι εκπαιδεύονται για να ανιχνεύουν την Covid-19. Σε μερικές περιπτώσεις, όπως αναφέρουν εκπαιδευτές σκύλων, τα συμπαθή ζώα έχουν σχεδόν τέλεια ακρίβεια στην ανίχνευση του ιού. Γι' αυτό, ορισμένοι επιστήμονες θεωρούν ότι οι σκύλοι είναι σε θέση να βοηθήσουν στον έλεγχο της πανδημίας, π.χ. «τσεκάροντας» χιλιάδες ανθρώπους σε πύλες αεροδρομίων, γήπεδα, πολυκαταστήματα και άλλους πολυσύχναστους χώρους.

Μέχρι στιγμής, πάντως, τα περισσότερα έως τώρα ευρήματα για τους σκύλους και τον κορωνοϊό δεν έχουν παρουσιαστεί σε επιστημονικά περιοδικά, με αποτέλεσμα η επιστημονική κοινότητα να δυσκολεύεται να αξιολογήσει τους ισχυρισμούς και να ξεχωρίσει την αλήθεια από την υπερβολή. Όμως, αρκετοί ερευνητές εκτιμούν ότι τα έως τώρα αποτελέσματα δείχνουν πολλά υποσχόμενα και πρέπει να μελετηθούν περαιτέρω. Βασικό ερώτημα προς απάντηση είναι σε ποιο βαθμό οι σκύλοι μπορούν να συμβάλουν πρακτικά στη μάχη για περιορισμό της πανδημίας.

«Κανένας δεν υποστηρίζει ότι οι σκύλοι μπορούν να αντικαταστήσουν ένα μηχάνημα μοριακών τεστ PCR, αλλά μπορούν να βοηθήσουν», σύμφωνα με τον Γερμανό κτηνίατρο Χόλγκερ Φολκ της Κτηνιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Ανοβέρου, ο οποίος ηγείται της προσπάθειας εκπαίδευσης σκύλων-ανιχνευτών της Covid-19.

Η μύτη των σκύλων διαθέτει 300 εκατομμύρια κυτταρικούς υποδοχείς για την όσφρηση, έναντι μόνο πέντε έως έξι εκατομμυρίων των ανθρώπων. Έτσι, οι σκύλοι μπορούν να μυρίσουν ανεπαίσθητες μυρωδιές, που οι άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται καν. Γι' αυτό, άλλωστε, οι σκύλοι έχουν εδώ και δεκαετίες εκπαιδευθεί σε διάφορα καθήκοντα βοήθειας της αστυνομίας, του στρατού, της πυροσβεστικής, των γιατρών κ.ά., μυρίζοντας από ναρκωτικά και εκρηκτικά έως τον καρκίνο και την ελονοσία.

Στις περιπτώσεις των ασθενειών, οι επιστήμονες πιστεύουν -χωρίς να είναι πάντα σίγουροι- ότι οι σκύλοι μυρίζουν χαρακτηριστικές οργανικές πτητικές χημικές ουσίες (VOCs) που αναδίδει το άρρωστο ανθρώπινο σώμα. Προηγούμενες έρευνες με ιούς (όχι τον νέο κορωνοϊό) έδειξαν ότι οι λοιμώξεις από ιούς μπορεί, επίσης, να προκαλούν διακριτές οσμές στο σώμα, τόσο ανεπαίσθητες που ο άνθρωπος σπάνια αντιλαμβάνεται, αλλά ο σκύλος μπορεί πολύ πιο εύκολα.

Ήδη, σχεδόν από την αρχή της πανδημίας, ορισμένοι επιστήμονες άρχισαν να δοκιμάζουν τις ικανότητες των σκύλων σε σχέση με την Covid-19, εκπαιδεύοντας στα εργαστήρια τα ζώα να κάθονται κάτω ή να χτυπούν το πάτωμα κάθε φορά που μυρίζουν τον κορωνοϊό SARS-CoV-2 σε δείγματα, συνήθως, από ιδρώτα ανθρώπων. Παρόμοιες δοκιμές έχουν γίνει ήδη σε αεροδρόμια των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Λιβάνου και της Φινλανδίας με σκύλους, οι οποίοι κλήθηκαν να μυρίσουν δείγματα ιδρώτα από επιβάτες και τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με εκείνα μοριακών τεστ που έκαναν οι ίδιοι άνθρωποι. Σύμφωνα με τους ερευνητές, υπήρξαν αρκετές περιπτώσεις που οι σκύλοι ανίχνευσαν επιβάτες με κορωνοϊό, ακόμη και ασυμπτωματικούς, πριν βγουν τα αποτελέσματα των τεστ.

Στην περίπτωση του αεροδρομίου του Λιβάνου, Γάλλοι και Λιβανέζοι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Ριάντ Σαρκίς του Πανεπιστημίου Σεν Ζοζέφ της Βηρυτού, έβαλαν δύο σκύλους να μυρίσουν 1.680 επιβάτες και βρέθηκαν 158 μολυσμένοι με κορωνοϊό, όπως επιβεβαιώθηκε με τα μοριακά τεστ που ακολούθησαν. Τα ζώα ανίχνευσαν σωστά σε ποσοστό 100% όσους δεν είχαν κορωνοϊό και σε ποσοστό 92% όσους είχαν τον ιό. Ήδη, σύμφωνα με τον Σαρκίς, τον έχουν πλησιάσει σχολεία, τράπεζες, φυλακές και πολυκαταστήματα για να χρησιμοποιήσουν τέτοιους εκπαιδευμένους στον κορωνοϊό σκύλους.

Ιδίως οι φτωχότερες χώρες με λιγοστές εργαστηριακές υποδομές θα μπορούσαν να βοηθηθούν κατ' εξοχήν από τους σκύλους στον εντοπισμό των κρουσμάτων, σύμφωνα με την ιολόγο δρα Ισαμπέλα Έκερλε του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Γενεύης.

Η μοναδική έως τώρα δημοσιευμένη μικρή πιλοτική μελέτη πάνω στο θέμα (από την ομάδα του Φολκ στη Γερμανία), η οποία έγινε με τη συμμετοχή οκτώ σκύλων και μόνο 14 ανθρώπων -επτά ασθενών και επτά υγιών- έδειξε ότι τα ζώα μπόρεσαν να ανιχνεύσουν το 83% των θετικών στον ιό ανθρώπων και το 96% των αρνητικών.

Μία γαλλική ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής την κτηνίατρο Ντομινίκ Γκραντζεάν της Εθνικής Κτηνιατρικής Σχολής κοντά στο Παρίσι και με τη συμμετοχή του Λιβανέζου Σαρκίς, η οποία έκανε προδημοσίευση στο bioRxiv το καλοκαίρι, χρησιμοποίησε οκτώ εκπαιδευμένους σκύλους για να μυρίσει 198 δείγματα ιδρώτα, εκ των οποίων περίπου τα μισά από ασθενείς με Covid-19. Τα ζώα ανίχνευσαν τα θετικά στον ιό δείγματα σε ποσοστό 83% έως 100%, ενώ δεν δόθηκαν στοιχεία για το ποσοστό στα αρνητικά (χωρίς κορωνοϊό) δείγματα. Δεν φαίνεται, πάντως, να τα πηγαίνουν όλοι οι σκύλοι το ίδιο καλά: Δύο σκύλοι βρήκαν 68 στα 68 θετικά δείγματα, ενώ ένας έχασε τα δέκα από τα 57.