Πιθανά έχεις ακούσει τον όρο μουσικοθεραπεία και ίσως έχεις διαβάσει για τα οφέλη που προσφέρει η μουσική και το τραγούδι στην ψυχική υγεία, αλλά η επιστήμη διαρκώς αναζητά νέες συνδέσεις ανάμεσα στη μουσική και τη θεραπεία ασθενειών και τη βελτίωση της υγείας,
Έρευνες κατά καιρούς έχουν εντοπίσει οφέλη της μουσικής στην υγείας της καρδιάς, στην ανακούφιση από τον πόνο, στην στήριξη και τη βελτίωση της πορείας της υγείας των πρόωρων μωρών στις θερμοκοιτίδες αλλά και της βελτίωσης της συνολικής λειτουργίας του εγκεφάλου.
Ακόμα έχει επιβεβαιωθεί πως η μουσική βοηθά στη βελτίωση της ψυχικής υγείας, στον έλεγχο του σωματικού βάρους, ακόμα και στην περαιτέρω ανάπτυξη των κινητικών λειτουργιών και της μνήμης.
Σε άρθρο του ygeiamou.gr διαβάζουμε πως οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να τραγουδάτε συχνά, καθώς αυτό είναι καλό τόσο για το σώμα όσο και για το μυαλό σας.«Όταν τραγουδάμε ένα τραγούδι, μόνοι μας ή μαζί με άλλους, πυροδοτείται το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου και απελευθερώνει ντοπαμίνη που μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα», εξηγεί ο Δρ. Gottfried Schlaug, από το Πανεπιστήμιο Amherst της Μασαχουσέτης.
Ένα σημαντικό στοιχείο σχετικά με το τραγούδι είναι ότι μπορούμε να επωφεληθούμε των πλεονεκτημάτων του ανά πάσα ώρα και στιγμή. Όταν οι κοινωνίες «έκλεισαν» λόγω COVID-19, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο τραγουδούσαν στα μπαλκόνια τους για να ανακουφίσουν το στρες και το άγχος. «Δεν έχει σημασία αν τραγουδάτε δημόσια ή μόνοι στο αμάξι σας. Όλα κάνουν καλό», σχολιάζει η Kay Norton, καθηγήτρια μουσικολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα.
Το τραγούδι στη θεραπεία ασθενών
Κανένας δε γνωρίζει πώς ακριβώς ξεκίνησαν να τραγουδούν σε τακτική βάση οι πρώτοι άνθρωποι. Αλλά τις τελευταίες δεκαετίες, οι επιστήμονες έχουν μελετήσει τα οφέλη του τραγουδιού σε διάφορους τομείς, από την ανακούφιση του πόνου μέχρι τον περιορισμό του ροχαλητού και τη βελτίωση της στάσης του σώματος και της μυϊκής έντασης.
Επίσης, το τραγούδι φαίνεται να έχει ιδιαίτερα ισχυρή επίδραση στη λειτουργία των πνευμόνων. Για να «πιάσει» κανείς όλες τις νότες ενός τραγουδιού χρειάζεται βαθιά αναπνοή, η οποία βελτιώνει την πρόσληψη οξυγόνου, ενώ βοηθά και τους πάσχοντες από άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
Αλλά όσο καλό κι αν είναι το τραγούδι για το σώμα, ακόμα καλύτερο αποδεικνύεται για τον εγκέφαλο. Εκτός από τη ντοπαμίνη, το τραγούδι απελευθερώνει και άλλες ορμόνες που μάς κάνουν να αισθανόμαστε καλά, όπως η ωκυτοκίνη. Επίσης, μειώνει τα επίπεδα της κορτιζόλης και περιορίζει το στρες.
Μια μελέτη του 2019 που δημοσιεύθηκε στο BMJ Supportive and Palliative Care έδειξε ότι το τραγούδι βοηθά τους ανθρώπους που έχουν χάσει ένα αγαπημένο τους πρόσωπο να αντιμετωπίσουν το πένθος. Άλλη έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2016 στο Evolution and Human Behavior έδειξε ότι το τραγούδι μέσα σε μια χορωδία βελτιώνει την κοινωνική σύνδεση. Μια μετα-ανάλυση διάφορων μελετών που δημοσιεύθηκε τον Μάιο στο Journal of the American Geriatrics Society δείχνει ότι το τραγούδι μπορεί να πυροδοτήσει μη προσβάσιμες μνήμες σε ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας.
«Όταν εμφανίζεται η άνοια και κλέβει τη φυσιολογική ικανότητα του εγκεφάλου, το τραγούδι μπορεί να ενεργοποιήσει κάποιες τοποθεσίες στον εγκέφαλο όπου πολύ καιρό πριν αποθηκεύτηκαν μουσικές μνήμες. Βλέπεις τους ασθενείς να χαίρονται όταν ακούν κάτι που τους μοιάζει γνωστό μέσα στο θόλωμα της άνοιας», αναφέρει χαρακτηριστικά η Δρ. Norton.
Ακόμη, κάποιοι άνθρωποι που έχουν υποστεί εγκεφαλική βλάβη από εγκεφαλικό επεισόδιο μπορούν να τραγουδήσουν λέξεις ή φράσεις ακόμα κι αν είναι ανίκανοι να τις επαναλάβουν. Την ώρα που οι νευροεπιστήμονες προσπαθούν ακόμα να καταλάβουν πώς ακριβώς η θεραπεία μέσω του τραγουδιού βοηθά ορισμένους πάσχοντες από εγκεφαλικό επεισόδιο, μια θεωρία υποστηρίζει ότι ενεργοποιεί την εγκεφαλική δραστηριότητα και συνδέει τα δίκτυα σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, ιδιαίτερα στη δεξιά πλευρά.
«Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο στην αριστερή πλευρά του εγκεφάλου είναι μια συνήθης αιτία των προβλημάτων επικοινωνίας. Η δεξιά πλευρά, λοιπόν, πρέπει να καλύψει αυτή τη βλάβη. Το τραγούδι λέξεων και φράσεων είναι το υλικό που τρέχει στον σκληρό δίσκο στη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου για να την κάνει να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά», καταλήγει ο Δρ. Schlaug.