Ποιά είναι τα φυσιολογικά όρια λίπους στο σώμα για τους άντρες και τις γυναίκες;

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) ορίζει την παχυσαρκία ως την υπερβάλλουσα συσσώρευση λίπους στον οργανισμό σε βαθμό που επηρεάζει την υγεία του ατόμου.

Η παχυσαρκία αποδεδειγμένα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης πληθώρας ασθενειών όπως καρδιαγγειακής νόσου, σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ, αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, διαφόρων μορφών καρκίνου, οστεοαρθρίτιδας και κατάθλιψης (WHO, 2018). H εκτίμηση – αξιολόγηση του λίπους στο σώμα μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους όπως με το δείκτη μάζας σώματος, την περίμετρο μέσης, το πηλίκο περιφέρειας μέσης προς περιφέρεια ισχίου και τον αυτούσιο υπολογισμό του ποσοστού λίπους.

Δείκτης Μάζας Σώματος

Ο δείκτης μάζας σώματος (BMI) χρησιμοποιείται συχνά για την αξιολόγηση του σωματικού βάρους και υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος σε κιλά (kg) με το τετράγωνο του ύψους του ατόμου σε μέτρα (m). Ο συγκεκριμένος δείκτης χρησιμοποιείται ευρέως, καθώς οι μετρήσεις βάρους και ύψους που απαιτεί είναι απλές και δεν χρειάζονται ιδιαίτερη εκπαίδευση ή σύνθετο εξοπλισμό. Ωστόσο, ο δείκτης μάζας σώματος δεν αποτελεί δείκτη προσδιορισμού του λίπους του σώματος, καθώς συσχετίζει το σωματικό βάρος με το ύψος του ατόμου.

Ταξινόμηση ΒΜΙ 

Περίμετρος Μέσης

Εκτίμηση για το υπερβάλλον βάρος και λίπος μπορεί να γίνει και με τη μέτρηση της περιμέτρου μέσης χωρίς όμως να μπορούμε να λάβουμε ακριβή στοιχεία για το ποσοστό λίπους του ατόμου. Η περίμετρος μέσης αποτελεί δείκτη κινδύνου εμφάνισης μεταβολικών επιπλοκών λόγω παχυσαρκίας. Η περίμετρος μέσης βρίσκεται στα φυσιολογικά όρια όταν είναι για τους άντρες < 94cm και για τις γυναίκες < 80cm.

Πηλίκο Περιφέρειας Μέσης προς Περιφέρεια Ισχίου

Το πηλίκο μέσης προς περιφέρεια (WHR) αντανακλά το μέγεθος της εναπόθεσης λίπους στην κοιλιά και αποτελεί δείκτη αυξημένου κινδύνου μεταβολικών επιπλοκών λόγω παχυσαρκίας. Για τον υπολογισμό του απαιτούνται μόνο η μέτρηση των περιμέτρων μέσης και περιφέρειας. Τιμές του πηλίκου > 1.0 για τους άντρες και > 0.8 για τις γυναίκες, είναι ενδεικτικές κεντρικής παχυσαρκίας και του αυξημένου κινδύνου νοσηρότητας από ασθένειες που συνδέονται με αυτή (WHO, 2000). 

Ποσοστό Λίπους Σώματος

Για τον υπολογισμό του ποσοστού λίπους του σώματος χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι όπως η μέτρηση των δερματικών πτυχών με τη χρήση δερματοπυχτομέτρων και η μέθοδος της βιοηλεκτρικής εμπέδησης (π.χ. ζυγαριά με λιπομέτρηση). Το ιδανικό ποσοστό λίπους διαφέρει στους άντρες από τις γυναίκες, καθώς οι γυναίκες χρειάζονται υψηλότερο ποσοστό λίπους ώστε να διατηρήσουν την έμμηνο ρύση και την ικανότητα κυοφορίας.

Ποιος είναι ο επιθυμητός και ασφαλής ρυθμός απώλειας βάρους και λίπους;

Η επιθυμητή και ασφαλής απώλεια βάρους σε έναν ενήλικα είναι 500gr–1kg ανά εβδομάδα, δηλαδή 2–4kg ανά μήνα. Η ποσοστιαία απώλεια λίπους δεν έχει μελετηθεί επαρκώς και δεν υπάρχουν επίσημες οδηγίες για την επιθυμητή και ασφαλή ποσοστιαία απώλεια λίπους. Ωστόσο, οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι απώλεια 1% λίπους ανά μήνα είναι ασφαλής και εφικτή (ACE, 2009).